چه کارهایی روز هفتم ولادت فرزند انجام می شود؟
و سَمِّهِ الْيَوْمَ السَّابِعَ، وَ اخْتِنْهُ، وَ اثْقُبْ أُذُنَهُ، وَ احْلِقْ رَأْسَهُ وَ زِنْ شَعْرَهُ بَعْدَ مَا تُجَفِّفُهُ بِفِضَّةٍ أَوْ بِالذَّهَبِ وَ تَصَدَّقْ بِهَا، وَ عُقَّ عَنْهُ، كُلُّ ذَلِكَ فِي الْيَوْمِ السَّابِعِ.
... و روز هفتم نوزاد را نامگذاری کن و ختنه کن و گوشش را سوراخ نما، و سرش را بتراش و مویش را بعد از خشک شدن وزن کن و به مقدار وزنش طلا یا نقره صدقه بده، و برایش عقیقه نما، و همه اینها را در روز هفتم انجام بده.(فقه منسوب به امام رضا علیه السلام)
۱. نام گذاری نهاییِ فرزند (این کار پیش از عقیقه و تراشیدن موی فرزند انجام شود. البته ترجیحا این سه کار در یک زمان و در یک مکان انجام شود)
- و سَأَلْتُهُ عَنِ الْعَقِيقَةِ عَنِ الْمَوْلُودِ كَيْفَ هِيَ قَالَ إِذَا أَتَى لِلْمَوْلُودِ سَبْعَةُ أَيَّامٍ يُسَمَّى بِالاسْمِ الَّذِي سَمَّاهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ، ثُمَّ يُحْلَقُ رَأْسُهُ وَ يُتَصَدَّقُ بِوَزْنِ شَعْرِهِ ذَهَباً أَوْ فِضَّةً وَ يُذْبَحُ عَنْهُ كَبْشٌ. (کافی، تهذیب)
- سأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الْعَقِيقَةِ وَ الْحَلْقِ وَ التَّسْمِيَةِ بِأَيِّهَا يُبْدَأُ قَالَ يُصْنَعُ ذَلِكَ كُلُّهُ فِي سَاعَةٍ وَاحِدَةٍ. (کافی)
- قلْتُ بِأَيِّ ذَلِكَ نَبْدَأُ فَقَالَ يُحْلَقُ رَأْسُهُ وَ يُعَقُّ عَنْهُ وَ يُتَصَدَّقُ بِوَزْنِ شَعْرِهِ فِضَّةً يَكُونُ ذَلِكَ فِي مَكَانٍ وَاحِدٍ. (کافی، تهذیب)
- مستحب است نام فرزند تا روز هفتم محمد باشد، و سپس اگر خواستید آنرا تغییر دهید و اگر خواستید نگه دارید. ضمنا مستحب است پیش از تولد نام فرزند را پیش از تولد انتخاب کنید، و اگر نمی دانید دختر است یا پسر، از نام های مشترک بین دختر و پسر (مانند حمزة) استفاده کنید، و حتی فرزندان سقط شده را هم نام گذاری کنید(مانند حضرت محسن).
۲. تراشیدن موی سر فرزند [پسر و دختر]، و به مقدار وزنش طلا یا نقره صدقه دادن
- مو را پس از خشک کردن یا خشک شدن، وزن کنید (زِنْ شَعْرَهُ بَعْدَ مَا تُجَفِّفُهُ).
- این کار فقط روز هفتم ولادت مستحب است و اگر گذشت دیگر مستحب نیست.
- خوب است پس از تراشیدن مو، سرش را با خَلوق (روغن یا عطری خوشبو، که بیشتر اجزای آن زعفران است) روغن مالی کرد. (وَ طَلَى رَأْسَهُ بِالْخَلُوقِ)
۳. عقیقه کردن فرزند
سنت مهم اسلامی است، و اگر به جهت عذرى(مثلا عدم قدرت مالی) يا بدون عذر از روز هفتم تأخير بيفتد، ساقط نمىشود(البته مستحب موکد روز هفتم است). بلكه اگر برای او عقيقه نشود تا بالغ شود، خود او براى خودش عقيقه نمايد. بلكه اگر در زمان حياتش عقيقه ننمايد مستحب است كه بعد از فوتش از طرف او عقيقه شود.
۴. ختنه کردن فرزند [پسر]
- اخْتِنُوا أَوْلَادَكُمْ يَوْمَ السَّابِعِ لا يَمْنَعْكُمْ حَرٌّ وَ لَا بَرْدٌ فَإِنَّهُ طَهُورٌ لِلْجَسَدِ، (فَإِنَّهُ أَطْيَبُ وَ أَطْهَرُ وَ أَسْرَعُ لِنَبَاتِ اللَّحْمِ) وَ إِنَّ الْأَرْضَ لَتَضِجُّ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى مِنْ بَوْلِ الْأَغْلَفِ ... السُّنَّةُ يَوْمَ السَّابِعِ فَلَا تُخَالِفُوا السُّنَنَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ. (تحف العقول، شبیه آن در: کافی، من لا یحضره الفقیه، عیون اخبار الرضا ع، صحیفةالرضا ع، مکارم الأخلاق)
- اسْرَعَوا بِخِتَانِ أَوْلَادِكُمْ فَإِنَّهُ أَطْهَرُ لَهُم. (دعائم الإسلام)
- ختنه کردن پسر پیش از بلوغ سنت و واجب است، ولی ختنه کردن دختر سنت نیست بلکه کرامت است، و در هفت سالگی انجام می شود. در برخی کشورهای افریقایی مسلمان ختنه دختران مرسوم است. البته در ایران معمول نیست.(در ایران در بندر کنگ که غالبا اهل سنت هستند انجام می شود.) آیةالله مکارم شیرازی درباره ختنه دختران می نویسند: اصل استحباب آن روشن نيست و اگر مستحب هم باشد چيز مهمّى نيست و فقط كنار زدن يك غشاء است نه قطع عضو به طور كامل.
۵. سوراخ کردن گوش فرزند
در روایات، سوراخ کردن گوش فرزند برای دختر و پسر است، گرچه امروزه در ایران برای پسر مرسوم نیست.
منبع: کتاب مرآة الکمال