ثواب اطعام روز غدیر
حدیث اول
امام رضا(ع): اطعام یک نفر در روز غدیر، معادل اطعام تمام پیامبران و صدیقین!
امام رضا(ع): هر كس [در اين روز] مؤمنى را اطعام كند، همچون كسى است كه همۀ پيامبران و صدّيقان را اطعام كرده است.
الإمام الرِّضا عليه السلام: مَن أطعَمَ مُؤمِناً كانَ كَمَن أطعَمَ جَميعَ الأَنبياءِ وَالصِّدّيقينَ.
الإقبال: ج۲ ص۲۶۰
حدیث دوم
ثواب اطعام غدیر در بیان امام صادق(ع)
افطاری دادن به یک نفر، معادل اطعام یک میلیون پیامبر، صدیق و شهید در حرم خدا!
روز افطارى دادن به روزه‌داران است. هر كس در اين روز، به يك روزه دار مؤمن افطارى دهد، همانند كسى است كه گروهى و گروهى را - تا ده گروه را برشمرد - اطعام كند». سپس فرمود: «آيا مى‌دانى گروه، چند نفر است؟» گفت: نه. فرمود: «صد هزار».
امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: «هر کس در این روز (عید غدیر) مؤمنی را افطاری دهد، مانند کسی است که گروهی و گروهی و گروهی را طعام داده باشد.» امام همچنان «گروه» را می‌شمردند تا اینکه با دست خویش ده مرتبه را نشان دادند.
سپس فرمودند: «آیا می‌دانی هر گروه چقدر است؟»
راوی گوید: عرض کردم: «خیر.»
امام فرمودند: «صد هزار نفر(بنابراین ده گروه معادل یک میلیون نفر می‌شود). برای اطعام‌کننده پاداش کسی است که به این تعداد(یک میلیون نفر)، از پیامبران، صدّیقین و شهدا را در حرم خداوند عز و جل اطعام داده و آنان را در روز قحطی و گرسنگی شدید، سیراب کرده باشد.
و یک درهم (انفاق) در این روز، برابر با یک میلیون درهم است.»
سپس فرمودند: «شاید گمان می‌کنی که خداوند عز و جل، روزی را با حرمتی بزرگ‌تر از این روز آفریده است؟ نه به خدا سوگند، نه به خدا سوگند، نه به خدا سوگند.»
تهذیب الاحکام، ج۳، ص۱۴۳
حدیث سوم
ثواب اطعام غدیر و کارهای دیگری که در این روز باید انجام داد در بیان امیرالمومنین(ع)
راوی می‌گوید: در روز غدیر خدمت امام علی بن موسی الرضا(ع) رسیدم، در حالی که گروهی از یاران خاص ایشان در محضرشان بودند و امام آنان را برای افطار نگه داشته بودند. امام پیشاپیش برای خانه‌های آنان، خوراک، هدیه، بخشش و لباس، و حتی انگشتر و کفش (نو) فرستاده بودند و حال و هوای آنان و اطرافیانشان را کاملاً دگرگون کرده بودند. وسایل و اسبابی نو برای ایشان فراهم شده بود که با وسایل معمولی که پیش از آن روز استفاده می‌شد، تفاوت داشت.
امام در حال بیان فضیلت و قدمت این روز بودند و از جمله سخنانشان این بود که فرمودند: پدرم، از جدم، و او از پدرش، و او از سید العابدین، و او از پدرش حسین (ع) نقل کرد که فرمود:
در یکی از سال‌های [خلافت] امیرالمؤمنین (ع)، روز جمعه و عید غدیر با هم مصادف شدند. ایشان در ساعت پنجم آن روز بر منبر رفتند و حمد و ثنای الهی را به گونه‌ای به جا آوردند که مانند آن هرگز شنیده نشده بود و ستایشی کردند که جز برای او شایسته نبود. آگاه فرمودند:
سپاس خدای را که .. [آنگاه پس از گذشت حدود ده دقیقه از آغاز خطبه و بیان معارف مهم اسلام و تاکید بر جایگاه و اهمیت ولایت و روز غدیر، مطلب به اینجا رسید که فرمودند:]
خدايتان بيامرزد! پس از پايان مراسم [خطبه و نماز جمعه]، بازگرديد و بر خانواده‌تان گشايشى فراهم سازيد و به برادرانتان نيكى كنيد و پروردگار خود را بر نعمت‌هايى كه به شما ارزانى داشته، سپاس بگذاريد.
گرد هم آييد تا خداوند، پراكندگى‌تان را سامان بخشد. و به هم نيكى كنيد تا خدا رشته الفت شما را نگسلد. نعمت‌هاى الهى را به هم هديه دهيد، همان گونه كه خداوند، در اين روز بر شما منّت نهاد و پاداش را در آن، چندين برابر عيدهاى پيشين و پسين و غير از آن قرار داد.
نيكى در این روز، ثروت مى‌آورد و عمر مى‌افزايد. و مهربانى به همديگر در آن، رحمت و رأفت خداوند را در پی دارد. از فضل خدا به برادران و خانواده‌تان، تا سر حدّ توان، ببخشيد و تا آن‌جا كه دستتان مى‌رسد، برايشان مهيّا داريد.
با هم خوش‌رو باشيد و در ديدار يكديگر، اظهار شادمانى‌كنيد و بر آنچه خداوند به شما بخشيده، سپاس‌بگزاريد.
به كسى كه به خير شما اميد دارد، بیش از آنچه امید و توقع دارد بدهيد. و به ناتوانان خود، همچون خود و هر اندازه كه از دستتان برمى‌آيد و برايتان امكان دارد، بخورانيد.
ضعیفان خود را در خوراک و در هر آنچه در توان دارید، بر اساس امکاناتتان، با خود برابر سازید. يك درهم در اين روز، پاداش صد هزار درهم [در روزهاى ديگر] و حتّى بيشتر را از سوى خداى عز و جل دارد.
خداوند متعال به روزه اين روز، فرا خوانده و پاداش بزرگى را براى آن ضمانت کرده است، به گونه‌اى كه اگر بنده‌اى جوان، از آغاز دنيا تا پايان آن، روزهايش را روزه بگيرد و شب‌هايش را برخيزد، به پاى روزه خالصانه اين روز نمى‌رسد.
هر كس كه پيش از درخواست برادر دينى‌اش، به يارى او بشتابد و از سر رغبت، به او نيكى كند، پاداش كسى را دارد كه اين روز را روزه گرفته و شبش را [به عبادت] برخاسته باشد
و هر کس در شبِ این روز، مؤمنی را افطاری دهد، گویی گروهی و گروهی... [امام با دستشان ده بار شمردند] را افطار داده است.
در این هنگام فردی برخاست و عرض کرد: «یا امیرالمؤمنین، گروه چقدر است؟»
فرمودند: صدهزار پیامبر، صدّیق و شهید. (یعنی کسی که یک نفر را افطار دهد مانند این است که یک میلیون پیامبر، صدیق و شهید را افطار داده). [این پاداش افطار دادن به یک نفر است] پس چگونه است حال کسی که تعدادی از مردان و زنان مؤمن را افطار دهد؟! من از جانب خداوند برای او امان از کفر و فقر را ضمانت می‌کنم. و اگر در همان شب، یا همان روز، یا تا سال بعد در چنین روزی از دنیا برود -در صورتی که مرتکب گناه کبیره‌ای نشده باشد- پاداش او بر عهده خداوند متعال است.
و هر کس برای [کمک به] برادرانش قرض بگیرد و آنان را یاری کند، من ضامن او نزد خداوند هستم که اگر زنده بماند، قرضش را ادا کند و اگر از دنیا برود، خداوند آن را از جانب او بر عهده بگیرد.
هنگامی که یکدیگر را ملاقات کردید، با سلام کردن مصافحه کنید و این نعمت (عید) را به یکدیگر تبریک بگویید.
باید حاضران به غایبان و شاهدان به آنان که حضور ندارند، این پیام را برسانند.
و باید توانگر به تهیدست و نیرومند به ناتوان رسیدگی کند. رسول خدا(ص) مرا به این امور فرمان داده است.»
سپس ایشان خطبۀ نماز جمعه را آغاز کردند و نماز جمعۀ آن روز را، نماز عید خود قرار دادند و پس از آن، همراه با فرزندان و شیعیانشان به منزل پسرشان امام حسن(ع) برای [صرف] غذایی که ایشان آماده کرده بود، رفتند. و مردمان، از ثروتمند و فقیر، همگی با هدیه و بخشش او به سوی خانواده‌های خود بازگشتند.
مصباح المتهجد، ج۲، ص: ۷۵۲
حدیث چهارم
روزی چون ماه در میان ستارگان: فضائل و اعمال عید غدیر در کلام امام رضا (ع)
امام رضا عليه السلام: «چون روز قيامت شود، چهار روز را به سوى خدا مى‌برند، آن گونه كه عروس را در شب زفاف به حجله مى‌برند».
پرسيده شد: چه روزهايى؟
فرمود: «روز قربان و فطر و جمعه و غدير. روز غدير، در ميان قربان و فطر و جمعه، مانند ماه است در ميان ستارگان و آن، روزى است كه ابراهيم خليل(ع) از آتش، نجات يافت و آن روز را براى سپاس‌گزارى از خدا، روزه گرفت. آن، روزى است كه خداوند در آن با راه‌نما قرار دادن امیرالمؤمنین(ع) به دست پيامبر صلى الله عليه و آله، دين را به اكمال رساند و فضيلت و وصايت او را آشكار كرد و او، آن روز را روزه گرفت.
آن، روز كمال [دين] و روز به خاك ماليده شدن بينىِ شيطان است و روزى است كه اعمال شيعه و دوستداران خاندان محمّد صلى الله عليه و آله پذيرفته مى‌شود.
روز غدير، روزى است كه خداوند در آن به اعمال مخالفان، رو مى‌كند و آنها را بر باد مى‌دهد. روز غدير روزى است كه به جبرئيل دستور مى‌دهد تخت كرامت الهى را در برابر بيت المعمور، قرار دهد و جبرئيل بالاى آن مى‌رود و فرشتگان از همۀ آسمان‌ها نزدش جمع مى‌شوند و به مدح و ثناى محمّد صلى الله عليه و آله مى‌پردازند و براى شيعيان امير مؤمنان و امامان و دوستداران آنها از فرزندان آدم، طلب آمرزش مى‌كنند...
روز غدير، روزى است كه خداوند، آن را براى محمّد و خاندان و خويشان او قرار داد. روزى است كه خداوند بر بُنیه و توان كسى كه در اين روز عبادت كند و نسبت به خانواده‌اش و خودش و برادران دينى‌اش گشاده‌دستى به خرج دهد، مى‌افزايد و او را از آتش [دوزخ]، آزاد مى‌كند.
روزى است كه در آن، خداوند از اعمال شيعيان، قدردانى مى‌كند و گناهانشان را مى‌آمرزد و عملشان را مى‌پذيرد. روز غدير، روز زدودن رنج و اندوه است. روز افكندنِ بار گناهان است. روز دهش و بخشش است. روز نشر دانش است. روز شادباش و جشن بزرگ است. روزى است كه دعا در آن، مستجاب مى‌شود. روز همايش بزرگ است. روز پوشيدن جامه‌ها [ى نو] و در آوردن جامه‌هاى سياه است.
روز پیمان بسته شده شده است. روز از بین رفتن غم‌هاست. روز بخشش شيعيانِ گنه‌كار امير مؤمنان است.
روز غدير، روز بردن جايزۀ مسابقه است. روز بسيار صلوات فرستادن بر محمّد و آل محمّد است. روز خرسندى است. روز عيد خاندان محمّد است. روز پذيرفتن اعمال است. روز بيشتر خواستن [از خداوند] است. روز آسایش مؤمنان است. روز تجارت و داد و ستد است. روز دوستى و مهرورزى است. روز رسيدن به رحمت خداست.
روز خودسازى است. روز تركِ گناهان بزرگ و كوچك است. روز عبادت است.
روز افطارى دادن به روزه‌داران است. هر كس در اين روز، به يك روزه دار مؤمن افطارى دهد، همانند كسى است كه گروهى و گروهى را - تا ده گروه را برشمرد - اطعام كند». سپس فرمود: «آيا مى‌دانى گروه، چند نفر است؟» گفت: نه. فرمود: «صد هزار».
روز غدير، روز تبريك گويى به يكديگر است و [در اين روز،] مؤمن، چون به برادرش مى‌رسد بگويد: سپاس، خداى را كه ما را از متمسّكان به ولايت امير مؤمنان و ائمّه عليهم السلام قرار داد.
روز غدير، روز لبخند زدن به روى مؤمنان است. پس هر كس در روز غدير به روى برادرش لبخند بزند، روز قيامت، خداوند به او نظر رحمت مى‌افكند و هزار حاجتش را بر مى‌آورد و برايش در بهشت، قصرى از مرواريد سفيد، بنا مى‌كند و چهره‌اش را خرّم مى‌سازد.
روز غدير، روز آراستن است. پس هر كس خودش را براى روز غدير، آراسته سازد، خداوند، هر گناهى را كه كرده است، كوچك يا بزرگ، مى‌آمرزد و فرشتگانش را مى‌فرستد كه تا روز غدير آينده، برايش كارهاى نيك بنويسند و درجاتش را بالا ببرَند. پس اگر بميرد شهيد مُرده است و اگر زندگى كند، در سعادت زيسته است.
هر كس [در اين روز] مؤمنى را اطعام كند، همچون كسى است كه همۀ پيامبران و صدّيقان را اطعام كرده است و هر كس در اين روز به ديدار مؤمنى برود، خداوند، هفتاد نور وارد قبر او مى‌كند و قبرش را گشايش می‌دهد و هر روز، هفتاد هزار فرشته به زيارت قبرش مى‌آيند و او را به بهشت، بشارت مى‌دهند.
در روز غدير، خداوند، ولايت را به اهل هفت آسمان، عرضه كرد و اهل آسمان هفتم در پذيرفتنش پيشى گرفتند. از اين رو، عرش را زينت‌بخش آن قرار داد. سپس اهل آسمان چهارم، پيشى گرفتند و خداوند، بيت المعمور را زينت‌بخش آن قرار داد. سپس اهل آسمان زيرين به آن پيشى گرفتند و خداوند، ستارگان را زينت‌بخش آن قرار داد. آن گاه ولايت را به زمين‌ها پيشنهاد كرد. مكّه پيشى گرفت و خداوند، كعبه را زينت‌بخش آن قرارداد. سپس مدينه به پذيرفتنش پيشى گرفت و خداوند، محمّد مصطفى را زينت‌بخش آن قرار داد. سپس كوفه پيشى گرفت و امير مؤمنان را زينت‌بخش آن قرار داد.
آن گاه ولايت را به كوه‌ها عرضه كرد و نخستين كوهى كه به آن اقرار كرد، سه كوه بود: كوه عقيق، كوه فيروزه و كوه ياقوت. در نتيجه، اين سه كوه، کوه این سه سنگ قیمتی، و کوه بهترينِ جواهرات شدند. سپس كوه‌هاى ديگرى اقرار كردند و معدن طلا و نقره شدند. كوه‌هايى هم كه به ولايت، اقرار نكردند و نپذيرفتند، لم‌يزرع شدند.
همچنین در اين روز، ولايت به آب‌ها عرضه شد. آب‌هايى كه پذيرفتند، شيرين و گوارا شدند و آب‌هايى كه نپذيرفتند، شور و تلخ شدند.
و به گیاهان و روییدنی‌ها عرضه كرد.آنهایی كه پذيرفتند، شيرين و لذيذ شدند و آنهايى كه نپذيرفتند، تلخ شدند. سپس به پرندگان عرضه كرد. پرندگانى كه پذيرفتند، گويا و آوازخوان شدند و آنهايى كه نپذيرفتند، مانند آدميان لكنت‌دار، گُنگ شدند.
حكايت مؤمنانى كه در روز غدير خم، ولايت امير مؤمنان را پذيرفتند، حكايت فرشتگان است كه در برابر آدم سجده كردند و حكايت كسانى كه در روز غدير، ولايت امير مؤمنان را نپذيرفتند، حكايت ابليس است [در سرپيچى از دستور خداوند براى سجده بر آدم].
آيۀ «امروز، دينتان را براى شما كامل كردم»، در اين روز، فرو فرستاده شد. خداوند، هيچ پيامبرى را مبعوث نكرد، مگر اين كه در روز بعثتش، غدير را برايش مجسّم كرد، و آنگاه كه براى امّتش، وصىّ و جانشين پس از خود را منصوب كرد، خداوند حرمت غدير را نيز در آن روز به او شناساند
روز بعثتش در نزد او، همانند روز غدير بود و برايش حرمت قائل بود؛ زيرا در آن روز، براى امّت خود، وصى و جانشين منصوب كرد».
و خدا هيچ پيامبرى را مبعوث نكرد مگر اينكه در روز بعثتش، روزی مانند غدیر برای او وجود داشت، و حرمتش را می‌شناخت، چرا که در آن روز براى امّتش، وصىّ و جانشين پس از خود را منصوب می‌كرد.
الإقبال: ج۲ ص۲۶۰ و بحار الأنوار: ج۲۷ ص۲۶۲ و العدد القويّة : ص۱۶۸ ج۷